Nasz mózg jest neuroplastyczny, co oznacza, że każda informacja, którą przetwarzamy i zapamiętujemy, wpływa na jego strukturę. Czytanie książek działa podobnie jak uczestniczenie w opowiadanej historii, pozwalając nam zbierać doświadczenia w bezpieczny sposób. To pozwala nam nabywać korzystne kompetencje, które wspomagają naszą ewolucję i adaptację. Oczywiście, można zdobywać wiedzę poprzez doświadczenia, ale czytanie jest bardziej bezpieczną metodą zdobywania nowych informacji.

Czytanie jest ważne na każdym etapie życia. Dzieci, zwłaszcza małe, posiadają bardzo plastyczne mózgi. Pierwsze kilkanaście lub kilkadziesiąt miesięcy życia są kluczowe dla kształtowania mózgu. Czytanie dzieciom, dzielenie się historiami na głosy lub udawanie dźwięków i postaci z książek, wspiera rozwój mowy i umiejętności językowych. Nawet jeśli małe dziecko nie rozumie całej treści opowiadanej historii, samo wsłuchiwanie się w język sprzyja rozwijaniu struktur mózgu odpowiedzialnych za mówienie.

Czytanie ma również ogromny wpływ na rozwój dorosłych. Badania przeprowadzone przez Instytut Psycholingwistyki Maxa Plancka wykazały, że dorosłe osoby, które wcześniej były całkowicie niepiśmienne i nauczyły się czytać po przekroczeniu 30 roku życia, także doświadczyły zmian w strukturach mózgu. Mózgi osób dorosłych okazały się równie elastyczne i responsywne jak mózgi dzieci.

Czytanie przynosi też liczne korzyści zdrowotne. Badania wykazują, że regularne czytanie zmniejsza ryzyko zachorowania na Alzheimera i redukuje poziom kortyzolu, co skutecznie zmniejsza stres. Osoby, które czytają regularnie, mają również lepszą pamięć, a mózgi są w lepszej kondycji.

Mechanizm lustrzany w mózgu odgrywa ważną rolę w procesie czytania. Pozwala on na empatię i zdolność współodczuwania, dzięki czemu rozumiemy innych ludzi i tworzymy silniejsze więzi społeczne. Czytanie pozwala nam ćwiczyć różnorodne emocje i reakcje, co szczególnie istotne jest dla dzieci, które nie miały jeszcze doświadczenia z wieloma sytuacjami. Czytanie pozwala dzieciom uczyć się, jak radzić sobie z różnymi emocjami, często obserwując reakcje dorosłych bądź pytając ich o to, co o danej sytuacji myślą.

W Polsce prowadzony jest Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0, który ma na celu promowanie czytelnictwa, zwiększenie dostępu do różnych form książek, takich jak e-booki i audiobooki, oraz wzmacnianie roli bibliotek jako miejsc spotkań i centrum dostępu do kultury. Biblioteki stają się coraz bardziej nowoczesne i różnorodne, łącząc się z muzeami, kawiarniami, salami koncertowymi czy salami do jogi.

Czytanie jest ważne dla intelektualnego, emocjonalnego i społecznego rozwoju. Dlatego program czytelnictwa w Polsce wspiera i promuje tę ideę, umożliwiając dostęp do kultury i rozwijając postawy pro-literackie w społeczeństwie.